Gimnastyka korekcyjna

Prawidłowa postawa ciała  to taki układ poszczególnych odcinków ciała niedotkniętych zmianami,   który zapewnia optymalne  zrównoważenie  i stabilność ciała , wymaga minimalnego wysiłku  mięśniowego, zapewnia dużą wydolność  statyczno-dynamiczną oraz stwarza  warunki właściwego ułożenia i działania  narządów wewnętrznych.

   Prawidłowa postawa ciał jest różna w zależności od wieku. U małego dziecka charakteryzuje się:
– niewystawaniem barków do przodu
– ustawieniem tyłu głowy i pleców w jednej linii
– wypukłym brzuchem
– nieznaczną lordozą lędźwiową 
– całym tułowiem  pochylonym do przodu
– lekkim zgięciem stawów  biodrowych i kolanowych
– płaskostopiem do 4-5 roku życia
– do około  3 roku życia szpotawością kolan, która około 4 roku życia przechodzi w fizjologiczną koślawość.


Za prawidłową postawę ciała odpowiada m.in. układ mięśniowy. 
Do mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie postawy ciała w pozycji stojącej należą:

  Z przodu:
 – mięśnie szyi
– mięśnie klatki piersiowej
– mięśnie brzucha 
– mięśnie  biodrowo-lędźwiowe
– mięsień czworogłowy uda

Z tyłu :

mięsień prostownik grzbietu 
mięśnie pośladkowe
mięśnie kulszowo-goleniowe


Ważne jest również ustawienie miednicy, ponieważ na niej opiera się kręgosłup i zmiany jej ustawienia  powodują zaburzenia w ustawieniu kręgosłupa. 
Zwiększenie przodopochylenia miednicy powoduje zwiększenie  nachylenia kości krzyżowej
i pogłębienia  lordozy lędźwiowej . Zmniejszenie  pochylenia miednicy do przodu powoduje natomiast bardziej pionowe ustawienie kości krzyżowej i zmniejszenie lordozy lędźwiowej.

Wady postawy to  odchylenia  od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej, właściwej danej  kategorii wieku, płci i typu budowy. 

Przyczyny powstawania wad postawy dzieli się na dwie zasadnicze grupy:
1) wady wrodzone 
– kości
– mięśni
2) wady nabyte 
– rozwojowe 
– nawykowe 

Do  najczęstszych wad postawy ciała należą:

1. Wady kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej:
– plecy okrągłe (pogłębienie kifozy piersiowej)
– plecy wklęsłe (pogłębienie lordozy lędźwiowej)
– plecy okrągło-wklęsłe  (powiększenie lordozy lędźwiowej i kifozy piersiowej)
– plecy płaskie (spłaszczenie lub brak fizjologicznych  krzywizn kręgosłupa)

2Boczne skrzywienie kręgosłupa- skolioza (odchylenie  od osi  anatomicznej całego kręgosłupa 
lub jego odcinka  w płaszczyźnie  czołowej ). Skoliozy dzielimy najczęściej na  czynnościowe, 
w których nie stwierdza się  utrwalonych zmian  w budowie  kręgosłupa i strukturalne, 
w których stwierdzamy utrwalone zmiany.

3. Wady klatki piersiowej
– klatka piersiowa lejkowata lub inaczej szewska (lejkowate  zapadnięcie dolnej części mostka
i przylegających  odcinków żeber),
– klatka piersiowa kurza (silne uwypuklenie  mostka z przodu  na kształt  klatki piersiowej ptaków).

4. Odchylenia w ustawieniu głowy i szyi ( najczęściej  wysunięcie głowy ku przodowi, kręcz szyi
lub wady  ustawienia głowy  pochodzenia wzrokowego).

5. Wadliwe ułożenie łopatek (asymetryczne  ułożenie łopatek, łopatki skrzydełkowate)

6. Wady kończyn dolnych:
 kolana koślawe ( oś  podudzia  tworzy z osią uda kąt otwarty na zewnątrz)
– kolana szpotawe (oś  podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty do wewnątrz)
– stopa płaska (najczęściej obniżenie podłużnego lub poprzecznego  wklęśnięcia stopy)
– stopa płasko-koślawa (pięta ulega skręceniu na zewnątrz  i opiera się o podłoże  brzegiem przyśrodkowym).
– stopa szpotawa  (skręcenie pięty do wewnątrz i oparcie jej na krawędzi  zewnętrznej)
– stopa wdrążona  (pogłębienie  wdrążenia stopy  w odcinku między  guzem  piętowym a głowami kości śródstopia i równoczesnym  skróceniu  tego odcinka, występuje wówczas 
tzw. wysokie podbicie ).

Ukształtowanie  poszczególnych elementów postawy ciała jest ze sobą ściśle powiązane
np.: stopa płaska przyczynia się do  formowania się  koślawych kolan, budowa stawu kolanowego również wpływa na  budowę stopy, obie te  cechy zwiększają wychylenie do przodu talerzy kości biodrowych, powoduje to  pogłębienie  lordozy lędźwiowej i kompensacyjne pogłębienie kifozy piersiowej . Asymetryczne funkcje kończyn górnych mogą być przyczyną  skolioz kręgosłupa.

U każdego dziecka należy ukształtować nawyk  prawidłowej postawy ciała.

Proces ten przebiega w następujący sposób:
1. Uświadomienie dziecku jego odchyleń od normy  w postawie ciała.
    Wskazanie na ujemne skutki  nie korygowania wad.
2. Wyrobienie umiejętności korelacji lokalnej i globalnej, odchyleń  w danym odcinku ciała i całej postawie ciała.
3. Kształtowanie umiejętności utrzymania  skorygowanej postawy przez dłuższy czas.
4. Utrwalenie nawyku prawidłowej postawy. W sposób naturalny, automatyczny, 
dziecko w każdej sytuacji utrzymuje prawidłową postawę, bez stałego udziału świadomości. 

Materiał pochodzi z następujących pozycji:
A. Jopkiewicz i E. Suliga  „Biomedyczne  postawy rozwoju człowieka”
T. Kasperczyk  „Wady postawy ciała”
M. Kutzner – Kozińska  ” Korekcja wad postawy”
J. i M. Kołodziej ” Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna  dla dzieci 6 i 10-letnich „